Co to jest koło zębate i jakie są rodzaje przekładni zębatych?

Co to jest koło zębate? Jak jest zbudowane i w jaki sposób działa? Jakie rodzaje przekładni zębatych się wyróżnia? Jeśli szukasz odpowiedzi na powyższe pytania, zapraszamy do lektury. 

1. Co to jest koło zębate i jak działa?
2. Jakie są rodzaje przekładni zębatych?

Przekładnie zębate to popularne systemy mechaniczne, które służą do przenoszenia momentu obrotowego oraz ogólnie ruchu z jednego koła na inne lub na zębatą listwę. Dokładniej przekładnię tego rodzaju wykorzystuje się do przenoszenia napędu z wału napędzającego – inaczej czynnego, na wał bierny. Co to jest koło zębate? Jakie rodzaje przekładni zębatych się wyróżnia? Odpowiadamy w poniższym wpisie.

Co to jest koło zębate i jak działa?

Standardowe koła zębate to czynne elementy przekładni zębatej oraz innych mechanizmów, do których zalicza się pompę zębatą czy sprzęgło zębate. Mają formę okrągłego dysku, na którym umieszcza się regularne nacięcia, przypominające swoim kształtem zęby. Nacięcia biegną po całym obwodzie koła zębatego. 

W trakcie obrotu koła zębatego zęby kół zębatych otaczają się nawzajem i jednocześnie się po sobie ślizgają. Ze względu na to, że taka konstrukcja doskonale przenosi zarówno moc, jak i ruch, nierzadko koła zębate wykorzystuje się w urządzeniach precyzyjnych – na przykład w przekaźnikach mechanicznych czy w układach automatyki.  

Oprócz tego, jak działa koło zębate, warto również mieć na uwadze, że aktualnie wyróżnia się kilka rodzajów kół zębatych, które dzieli się przede wszystkim ze względu na geometryczną formę bryły. Zatem na rynku można znaleźć koła walcowe oraz stożkowe. Ta pierwsza kategoria obejmuje koła z prostymi, skośnymi lub daszkowymi zębami oraz koła z wewnętrznym uzębieniem i zębatkę. Jeśli natomiast chodzi o koła stożkowe, w grupie tej znajdziemy koła o zębach prostych, krzywoliniowych, skośnych oraz płaskie. Przy zakupie warto natomiast uwzględnić prędkość kół, współczynnik wysokości zęba oraz to, jakie wymiary ma wieniec zębaty. W razie problemów warto więc skorzystać z pomocy doświadczonego sprzedawcy, któremu trzeba będzie podać ilość zębów oraz inne parametry, aby mógł zaproponować odpowiednie koło zębate wspólnie zazębiające.

Jakie są rodzaje przekładni zębatych?

Jakie wyróżnia się rodzaje przekładni zębatych? Ogólnie używa się dwóch typów przekładni zębatych, a mianowicie rozwiązanie jednostopniowe oraz wielostopniowe, znane również pod nazwą złożone czy wielokrotne. 

Przekładnia jednostopniowa to prosta przekładnia, składająca się z dwóch kół zębatych. W takiej sytuacji moc z jednego wału przenoszona jest na drugi bez udziału pośrednich wałów. Przekładnia wielostopniowa natomiast to opcja zbudowana z większej ilości kół zębatych, które pracują ze sobą w sposób szeregowy. W takim systemie moc z czynnego wału na bierny przenoszona jest za pośrednictwem minimum jednego wału pośredniego.  

Biorąc pod uwagę ruchomość osi kół, zębate przekładnie można podzielić także na opcję zwykłą — inaczej stałą — i obiegową. Natomiast podział ze względu na rodzaj ruchu, który w danym systemie jest przenoszony, dzieli przekładnie na rozwiązania obrotowe i liniowe. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z kołami zębatymi, w drugim natomiast z kołem zębatym połączonym z odpowiednią zębatą listwą.