Z nadprożami spotykamy się w niemalże każdej konstrukcji domu jednorodzinnego oraz w wielu innych obiektach. Czym dokładnie są nadproża? Jakie są ich rodzaje? W jakim celu są używane?
Nadprożami nazywamy poziome – płaskie albo sklepione elementy konstrukcyjne umieszczane nad otworami w ścianie, na przykład oknami, drzwiami. Głównym zadaniem nadproża jest wtedy efektywne przenoszenie obciążeń oddziałujących na ścianę ponad otworem na mur po obu stronach tego otworu.
Nadproża kiedyś i dzisiaj
W budownictwie nadproża używane są już od wieków i można zobaczyć je w wielu zabytkowych budynkach. W przeszłości były bogato zdobione, aktualnie najczęściej są całkowicie ukryte i nie są wówczas widoczne spod warstw wykończeniowych.
Nadproża wykonuje się aktualnie z kilku różnych typów materiałów – niektóre z nich używane są częściej w budownictwie, inne natomiast są rzadko spotykane. Poniżej prezentujemy wszystkie typy nadproży pod względem wykorzystanego materiału:
Pod względem rodzaju materiału nadproża dzielimy na:
• nadproża żelbetowe – wykonane z żelbetonu, odpowiednio izolowane
• nadproża drewniane – najczęściej wykonane z belek, wykorzystywane w budynkach o drewnianej konstrukcji
• nadproża zbrojone – wyposażone w zbrojenie, najczęściej spotykane w gotowych systemach
• nadproża niezbrojone – najczęściej mają postać płaską, ale także mogą być wygięte w łuk, wykonuje się je z kamieni albo cegieł
• nadproża strunobetonowe – wykonane ze strunobetonu, funkcjonalne i dobrze przenoszące obciążenia, najczęściej używane w budynkach wielopiętrowych
W zależności od rodzaju wykorzystanego materiału nadproże uzyskuje określony wygląd, wytrzymałość, trwałość.
Typ ścian a nadproża
Do ścian trójwarstwowych, które obecnie są bardzo popularne w budownictwie jednorodzinnym, wybiera się najczęściej dwa nadproża, które połączone są ze sobą izolacją. Są one wówczas montowane w ścianie nośnej i w izolacji.
Z kolei w przypadku ścian jednowarstwowych oraz ścian trójwarstwowych stosuje się nadproża z tych samych materiałów. Najczęściej stosuje się wtedy nadproża z betonu komórkowego, a następnie dokonuje się odpowiedniego docieplenia. Można także wykorzystać nadproża żelbetonowe, które są już odpowiednio izolowane i nie wymagają docieplenia.
Nadproża prefabrykowane
Aktualnie najczęściej w budownictwie wykorzystuje się nadproża prefabrykowane, czyli takie, które są wytwarzane w fabrykach i potem używane na placach budów jak gotowe. Są one alternatywnym wyborem dla nadproży wylewanych, które wykonuje się bezpośrednio na placu budowy.
Nadproża prefabrykowane najczęściej wykonuje się z betonu komórkowego zbrojonego. Są bardzo szybkie i łatwe w montażu, ponieważ wymagają jedynie odpowiedniego nałożenia na konstrukcję oraz przymocowania do niej.
Wśród nadproży prefabrykowanych bardzo często wybierane są nadproża L19 – są one chętnie wybierane do budowy domów jednorodzinnych, ale także przy konstrukcji większych obiektów budowlanych. Swoją nazwę zawdzięczają kształtowi w kształcie litery L. Najczęściej mają długość od 90 cm do nawet 9,5 m. Nadproże L19 jest bardzo wytrzymałe i łatwe w montażu – należy umieścić je w odpowiedniej pozycji i spiąć klamrami. Potem wolne przestrzenie wylewane są betonem.
Nadproża L19 możemy podzielić na kilka typów:
• S – nadproża prefabrykowane stosowane w miejscach nieobciążonych stropem
• D – nadproża prefabrykowane do ścian działowych, są określane także mianem belek drzwiowych
• N – nadproża prefabrykowane do miejsc obciążonych stropem
Kiedy warto zdecydować się na określone rodzaje nadproży?
We współczesnym budownictwie najczęściej wybierane są nadproża prefabrykowane, ponieważ są one najłatwiejsze i najszybsze w montażu.
Przefarbowane elementy wykonane są z naciskiem na wytrzymałość i trwałość, spełniają odpowiednie normy i w związku z tym są w stanie wytrzymać nawet bardzo duże obciążenia. Są chętnie wybierane do domów jednorodzinnych oraz do innych, także większych zabudowań.
Elementy prefabrykowane są także dobrym wyborem wtedy, gdy buduje się dom systemem gospodarczym, ponieważ wtedy unikamy problemów związanych z wykonaniem nadproża wylewanego. Błędy popełnione na etapie jego realizacji mogą nieść ze sobą poważne skutki dla stabilności budynku.
