W Polsce budownictwo pasywne dopiero zyskuje popularność, podczas gdy na Zachodzie domy tego typu budowane są już od 20 lat. W chwili obecnej koszt budynków pasywnych jest niższy niż kiedyś, a dodatkowo można liczyć na dotacje od państwa.
Budownictwo pasywne – jak powstał pomysł?
Autorem tej idei był niemiecki fizyk dr Wolfgang Feist, założyciel Instytutu domów Pasywnych w Darmstadt. Jest to najważniejsza instytucja odpowiedzialna za zachowanie standardów pasywności. To właśnie on opracował nowy standard energetyczny dla budynków, który zakładał zoptymalizowane zużycia odnawialnych źródeł ciepła. Koncepcja ta bardzo szybko się przyjęła i uznana została nawet za jeden z realizacji celów protokołu z Kioto z roku 1997, który zakładał walkę z globalnym ociepleniem.
Dom pasywny czyli jaki?
W obrębie domu pasywnego nie trzeba produkować energii cieplnej. Dom tego typu sam pozyskuje i zatrzymuje ciepło pochodzące ze źródeł odnawialnych. Zalicza się to nich m.in. naturalne ciepło gruntu, światło słoneczne czy ciepły wytwarzane przez urządzenia domowe. Ciepło to używane jest także do podgrzewania wody użytkowej.
W normalnych warunkach do ogrzewania domu pasywnego nie wykorzystuje się żadnego paliwa nieodnawialnego – gazu, węgla czy oleju. Budynek musi więc być odpowiednio zaprojektowany tak, aby potrzebował mniej niż 15 kWh na 1 metr kwadratowy na rok, co równoważne jest z ciepłem dostarczanym przez 1,5 litra oleju opałowego. Pasywność można osiągnąć również na drodze remontu jest to jednak bardzo trudne.
Główne cechy budownictwa pasywnego
Domy pasywne muszą zatrzymywać jak największą ilość ciepła pochodzącego z zewnątrz (energia słoneczna, ciepło gruntu) oraz z wewnątrz (od ludzi i sprzętów). Redukcji strat sprzyja specjalna izolacja domu. Domy pasywne zazwyczaj różnią się od tradycyjnych kilkoma elementami:
- lokalizacja – umiejscowienie w terenie pozwalające na maksymalne wykorzystanie nasłonecznienia,
- kształt – przeszklona ściana i kompaktowa bryła,
- rozmieszczenie pomieszczeń – od strony południowej najczęściej znajduje się pokój dzienny, kuchnia, sypialnia, łazienka i inne znajdują się od strony północnej i wschodniej,
- wysoka izolacyjność cieplna przegród budowlanych – fundamentów, dachów i ścian, szczelność sprzyja ograniczeniu mostków termicznych,
- wysoka izolacyjność cieplna stolarki drzwiowej i okiennej – okna są często potrójnie szklone, a przestrzeń pomiędzy nimi wypełniona argonem,
- wykorzystanie tanich źródeł energii – kolektory słoneczne do podgrzewania wody użytkowej, gruntowe wymienniki ciepła,
- dobra wentylacja.
Budownictwo pasywne i jego korzyści
Budownictwo pasywne przede wszystkim pozwala na znaczne oszczędności. Zapotrzebowanie na ciepło pokrywane jest bowiem z darmowych źródeł odnawialnych, a ich koszt produkcji jest bardzo niski. W normalnych warunkach należy tylko zapewnić energię elektryczną dla pompy ciepła podgrzewającej powietrze wprowadzone do układu wentylacji mechanicznej. Efektywność energetyczna domów pasywnych jest wysoka, choć zużywają one nieco więcej energii elektrycznej niż tradycyjne budynki. W domach pasywnych opłaca się przebywać z uwagi na ciepło pochodzące od mieszkańców czy pracy urządzeń.
Ile kosztuje wybudowanie domu pasywnego?
Z roku na rok koszt budowy domu pasywnego spada. Jeszcze 10 lat temu koszt jego budowy był niemal 40% wyższy niż klasycznego domu, a czas zwrotu inwestycji wynosił aż 53 lata. W chwili obecnej za taki dom trzeba zapłacić tylko 8-15% więcej, ale tendencja spadkowa będzie się dalej utrzymywać. Na Zachodzie koszty dodatkowe kształtują się na poziomie około 5%.
Tak jak na zachodzie Europy, tak i w Polsce budownictwo pasywne jest wspierane przez Państwo. W latach 2013-2018 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przyznaje bezzwrotne dotacje w wysokości 50 tysięcy złotych dla osób budujących domy pasywne. O dofinansowanie w wysokości 16 tysięcy złotych mogą się natomiast ubiegać osoby kupujące mieszkania od dewelopera, które znajdują się w budynku pasywnym. Dotacja przyznawana jest już po ukończeniu budowy.
