Jednym z obowiązków pracodawcy jest zapewnienie pracownikom odpowiednich warunków pracy poprzez wydzielenie oddzielnych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, takich jak na przykład szatnie, umywalnie, czy stołówki. Jeżeli w danym zakładzie brakuje właściwego miejsca do wydzielenia tych pomieszczeń doskonałym rozwiązaniem mogą być specjalnie dostosowane do pełnienia tych funkcji kontenery socjalne. Kontener socjalny ma kilka istotnych zalet w stosunku do tradycyjnych budynków: jego czas produkcji jest bardzo krótki (wynosi kilka tygodni), jest zdecydowanie tańszy od tradycyjnych budynków, i można go w dowolny sposób modyfikować, wyposażać w elementy wyposażenia sanitarnego i dostosowywać do konkretnych potrzeb. Pracodawca otrzymuje więc gotowe, szybkie i kompleksowe rozwiązanie problemu.
Jakie przepisy należy wziąć pod uwagę projektując szatnię z kontenerów socjalnych?
Zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy zbudowane z kontenerów szatnie są zaliczane do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych i w związku z tym pomieszczenia takie muszą spełniać szereg określonych przepisami wymogów. Szczegółowe wymagania są zawarte w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Poniżej omówione zostaną najważniejsze zagadnienia z uwzględnieniem specyfiki kontenerów, a także przedstawione przykładowe rozwiązania kontenerowych szatni.
Wentylacja oraz wysokość pomieszczeń
Pomieszczenie higieniczno-sanitarne powinno mieć zapewnioną odpowiednią wentylację. Wymagane jest zapewnienie co najmniej czterokrotnej wymiany powietrza na godzinę, a w przypadku szatni, która przeznaczona jest dla nie więcej niż 10 pracowników i wyposażona w okna, wymiana powietrza nie może być mniejsza niż dwukrotna na godzinę. Jeżeli szatnia przeznaczona jest dla więcej niż 25 pracowników pojawia się wymóg wentylacji mechanicznej. Warunek ten dość łatwo jest spełnić w kontenerach, gdyż są one fabrycznie wyposażone w grawitacyjne kratki wentylacyjne, a w razie potrzeby istnieje możliwość zamontowania wentylatorów wyciągowych.
Wysokość w świetle szatni powinna wynosić co najmniej 2,5 metra. Zdecydowana większość kontenerów socjalnych posiada wysokość wewnętrzną wynoszącą 2,5 metra, a niektórzy producenci oferują kontenery o wysokości wewnętrznej wynoszącej nawet 3 metry.
wnętrze przykładowej szatni kontenerowej (źródło: https://www.anga.pl/oferta-sprzedazy/kontener-socjalny-zaplecze-szatniowe/)
Wykończenie ścian i posadzek
Zgodnie z przepisami szatnia powinna być utrzymywana w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne korzystanie z niej przez pracowników. Ściany w szatniach powinny mieć do wysokości co najmniej 2 metrów powierzchnie zmywalne i odporne na działanie wilgoci, a posadzki powinny być zmywalne i antypoślizgowe. Jeżeli chodzi o ściany w kontenerach to najlepiej sprawdzą się tutaj płyty warstwowe. Ich wewnętrzną stronę stanowi ocynkowana i malowana proszkowo blacha, która jest odporna na działanie wody i łatwo ją utrzymać w czystości. Standardem wykończenia podłogi w kontenerach socjalnych są wykładziny PCV. Warto wybrać wysokiej jakości wykładzinę przemysłową o klasie użytkowej minimum 33, która będzie odporna na zabrudzenia i ewentualne zniszczenia.
Wielkość drzwi
Projektując poszczególne pomieszczenia należy pamiętać, że drzwi do łazienek, umywalni oraz ustępów powinny mieć szerokość co najmniej 0,8 metra, wysokość minimum 2 metry oraz otwierać się na zewnątrz. Zwróćmy uwagę, że kierunek otwierania drzwi podyktowany jest kwestiami bezpieczeństwa. Chodzi o to, żeby w przypadku zasłabnięcia lub utraty przytomności przez osobę znajdującą się wewnątrz jej ciało nie zablokowało możliwości otworzenia drzwi i udzielenia jej pomocy.
Jakie rodzaje szatni można wykonać przy użyciu kontenerów?
Wyróżniamy następujące rodzaje szatni:
- szatnie odzieży własnej pracowników
- szatnie odzieży roboczej i ochronnej
- szatnie podstawowe
- szatnie przepustowe
Szatnie odzieży własnej pracowników są przeznaczone do przechowywania odzieży należącej do pracowników, jeżeli ze względów higienicznych nie powinna się ona stykać z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej. Szatnie odzieży roboczej i ochronnej służą natomiast do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej.
Jeżeli zabrudzenie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej występuje w małym stopniu pracodawca może urządzić tzw. szatnię podstawową. Szatnia taka powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią, i powinno w niej przypadać co najmniej 0,5 m2 wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni.
Przykładowy projekt szatni podstawowej oparty na kontenerach socjalnych prezentuje poniższy rysunek. Zaprojektowano obiekt złożony z 4 modułów o standardowych wymiarach kontenera 20 stopowego czyli 6 x 2,4 metra, co dało w sumie powierzchnię około 60 m2. Środkowa część została przeznaczona na szafki BHP dla pracowników. W pomieszczeniu tej wielkości zmieści się 28 podwójnych szafek, z których każda posiada 2 niezależne zamykane drzwiami przestrzenie na rzeczy. Zgodnie z przepisami jedna część szafy podwójnej powinna być przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, zaś druga – na odzież własną pracowników. Z szatni jest bezpośrednie przejście do umywalni, która wyposażona jest w 3 prysznice, 3 umywalki, ustęp oraz pisuar. Z drugiej strony zestawu znalazł się kontener przeznaczony na jadalnię. Wszystkie pomieszczenia są wyposażone w uchylne okna oraz posiadają łatwo zmywalne ściany wykonane z płyty warstwowej.
Jeżeli pracownicy wykonują prace związane ze stosowaniem lub wydzielaniem się substancji trujących, zakaźnych, promieniotwórczych, drażniących lub uczulających oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a także przy pracach pylących, w wilgotnym i gorącym mikroklimacie lub powodujących intensywne brudzenie pracodawca powinien zapewnić szatnię przepustową. Ruch użytkowników z jednego pomieszczenia – „szatni czystej” do drugiego pomieszczenia szatniowego – „szatni brudnej” powinien odbywać się wyłącznie przez zespół sanitarny z natryskami.
Poniższy rysunek przedstawia szatnię przepustową urządzoną z trzech 20 stopowych kontenerów socjalnych. Zewnętrzne kontenery z oddzielnymi drzwiami pełnią funkcję szatni czystej oraz brudnej, a środkowy kontener wyposażony został w 2 prysznice, 4 umywalki, ustęp wc oraz pisuar. Ciepłą wodę zapewnia bojler elektryczny, a ogrzewanie realizowane jest za pomocą grzejników elektrycznych.
Przedstawione rozwiązanie to dość minimalistyczny projekt dla maksymalnie kilkunastu pracowników. Modułowość kontenerów sprawia, że jeżeli zwiększa się ilość pracowników w łatwy sposób można rozbudować taką szatnię dostawiając kolejne kontenery. W powyższym projekcie możemy sobie na przykład wyobrazić dołożenie po jednym kontenerze z lewej i prawej strony dwukrotnie zwiększając ilość miejsca na szafki. Oczywiście w kontenerze istnieje możliwość prostego demontażu wewnętrznych ścian, dzięki czemu można uzyskać dowolną powierzchnię pomieszczenia. Kontenery możemy dostawić do głównego budynku, tak żeby było z nimi bezpośrednie połączenie, jednak bardzo często jeżeli wymiary na to pozwalają pojedyncze kontenery lub całe zestawy umieszczone są również wewnątrz hal produkcyjnych, magazynów itp. jak na zdjęciu poniżej.
Kontener sanitarny – wymagania dla umywalni
W skład każdej szatni powinny wchodzić łatwo dostępne dla pracowników umywalnie i pomieszczenia z natryskami, do których doprowadzono ciepłą wodę. W kontenerze, jeżeli nie ma możliwości doprowadzenia ciepłej wody z zewnątrz, umieszcza się duże kilkuset litrowe elektryczne ogrzewacze wody. Przepisy określają ilość wyposażenia takich pomieszczeń w zależności od tego jak liczna jest zmiana, a także w zależności od ilości mężczyzn i kobiet. Szczegółowe ilości wyposażenia sanitarnego prezentuje poniższa ikonografika.
Ogólnie należy stwierdzić, że minimalna ilość wyposażenia sanitarnego to jedna umywalka, jeden ustęp oraz jedna kabina natryskowa. Ponadto na każdych dziesięciu pracowników najliczniejszej zmiany powinna przypadać co najmniej jedna umywalka. Przy pracach brudzących i w kontakcie z substancjami szkodliwymi jedna umywalka powinna przypadać na każdych pięciu pracowników. Dla jednej kabiny natryskowej maksymalna ilość pracowników to odpowiednio 8 osób przy pracach powodujących zabrudzenie ciała oraz 5 osób przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi. Na każdych 30 mężczyzn przypada 1 ustęp wc i 1 pisuar, a na każde 20 zatrudnionych kobiet 1 ustęp wc.
Artykuł został przygotowany przez redakcję strony ANGA producenta kontenerów socjalnych, magazynowych i technicznych.
