Szalunki a bezpieczeństwo pracy – kluczowe aspekty

Większość prac budowlanych wymaga zastosowania szalunków. Pomagają stworzyć przeróżne konstrukcje – ścienne, fundamentowe, schodowe, są więc muszą być obecne na każdym placu budowy. Pamiętajmy jednocześnie, że praca z nimi wymaga zachowania ostrożności, żeby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo pracy. Jakie aspekty są tu szczególnie ważne?

Znaczenie szalunków w kontekście bezpieczeństwa pracy

Na placu budowy wykonuje się wiele różnych zadań, czasem w tym samym momencie. Wszystkie one są istotne, zwłaszcza wykonywanie szalunków, czyli tymczasowych konstrukcji, do których wlewa się beton, by uzyskał on pożądany kształt i wytrzymałość. Szalunki są absolutną podstawą do stworzenia konstrukcji żelbetowych, na przykład stropów, do których używa się szalunki stropowe. Tak samo wygląda to w przypadku fundamentów, ścian nośnych, słupów itp. Nie ma więc wątpliwości, że mają one ogromne znaczenie w budownictwie, z tego względu powinny być też odpowiednio zaprojektowane i zainstalowane, aby zapobiegać wypadkom i zwiększać ogólne bezpieczeństwo pracowników. 

Jednym z ważniejszych aspektów jest odpowiednie dobranie szalunków, w przeciwnym razie praca może być utrudniona, głównie ze względu na brak stabilności i nośności konstrukcji. Równie ważne jest to, jak przebiegnie montaż oraz demontaż szalunków. Muszą być one odpowiednio ustawione, a po skończonej pracy zaś rozebrane, tak żeby ewentualne błędy nie stwarzały zagrożeń. Niezwykle istotne jest, aby te zadania wykonywali przeszkoleni pracownicy, gwarantuje to najważniejsze – trwałość i bezpieczeństwo konstrukcji. 

Standardy i regulacje dotyczące szalunków

BHP ma znaczenie w każdej dziedzinie, ale to szczególnie w takich obszarach jak budownictwo jego ważność jest nie do przecenienia. Dzięki przestrzeganiu przepisów BHP praca przebiega bez zakłóceń i przykrych wydarzeń. Tak to wygląda oczywiście również w przypadku stosowania szalunków. Wiadomo, że zawsze podstawą jest instrukcja techniczna montażu, która musi zostać dostarczona przez producenta deskowania, niemniej pewne reguły obowiązują zawsze, niezależnie od tego, z jakiego rodzaju szalunku korzystamy. 

Jedną z ważniejszych jest kwestia dotycząca miejsca montażu. Trzeba tu wyznaczyć strefę niebezpieczną. W tym celu wykorzystuje się stojaki lub inny typ ogrodzenia, zachowując odpowiednią 6-metrową odległość od zewnętrznej linii rzutu deskowania na powierzchnię terenu. Montaż zawsze powinni przeprowadzać tylko odpowiednio przeszkoleni do tego pracownicy, nie dowolnie wybrane osoby.

Osoby te powinny przejść minimum 8-godzinny instruktaż stanowiskowy, w czasie którego poznają teoretyczne i praktyczne zagadnienia. Po takim szkoleniu osoby odpowiedzialne za montaż i demontaż szalunków wiedzą, jak należy zabezpieczyć szalunki, czym grozi używanie uszkodzonych elementów szalunkowych, jak również ich nieprawidłowe użytkowanie. Zyskują również wiedzę o tym jak ważna jest konserwacja i regularne przeglądy szalunków wykonane zgodnie z zaleceniami producenta. Zdają sobie też sprawę z tego, z jakim ryzykiem wiąże się nieuwzględnienie odpowiednich zabezpieczeń, na przykład krawędzi, brak stosowanych barier ochronnych czy źle zamontowane balustrady.

Najczęstsze zagrożenia związane z pracą z szalunkami

Zagrożeń związanych z pracą z szalunkami jest wiele. O wszystkich należy pamiętać, aby nie przydarzyły się podczas budowlanych prac, ponieważ zaniedbanie odpowiednich zasad grozi poważnymi konsekwencjami. Najczęściej zdarzają się błędy podczas montażu i demontażu, o czym już wspominaliśmy. Pracownicy albo nie znają instrukcji, albo nie stosują się do jej zaleceń lub działają w pośpiechu.

Kolejnym zagrożeniem, o którym już wcześniej wspomnieliśmy, a które jest niezwykle istotne jest niewłaściwy dobór szalunków, co może skończyć się poważnymi problemami z utrzymaniem stabilności i nośności konstrukcji.

Pod żadnym pozorem do stawiania szalunków nie można używać uszkodzonych elementów szalunkowych. Jeszcze zanim więc rozpoczniemy prace, dokładnie oceńmy, w jakim są one stanie. 

Częste błędy zdarzają się też podczas zabezpieczenia szalunków, gdy staramy się je ochronić przed wpływem czynników atmosferycznych. Musimy używać w tym celu takich materiałów zabezpieczających, jak taśmy, linie, siatki czy daszki przeciwsłoneczne. Nierzadko też brakuje odpowiednich zabezpieczeń w newralgicznych miejscach, jak przy krawędzi, przez co łatwo w takim miejscu o upadek. 

To, na co należy zwrócić uwagę, to także błędy podczas użytkowania i konserwacji szalunków. Takie postępowanie może prowadzić do awarii, jak również uszkodzeń konstrukcji, a w konsekwencji groźnych wypadków.

Dobre praktyki i środki zapobiegawcze

Pamiętajmy o tym, aby w naszych działaniach związanych z szalunkami stosować dobre praktyki i środki zapobiegawcze. Minimalizuje to ryzyko groźnych wypadków. Ogromne znaczenie mają szkolenia BHP, które krok po kroku wyjaśniają, jak należy się obchodzić z szalunkami i jakie zabezpieczenia są niezbędne. Każda osoba pracująca przy szalunkach musi przejść odpowiednie szkolenie w tym zakresie.

Kolejnym czynnikiem jest prawidłowy dobór akcesoriów szalunkowych, pasujących do konkretnego projektu budowlanego. Niech cena nie będzie jedyny kryterium naszego wyboru, postawmy na jakość i bezpieczeństwo, dlatego też zainwestujmy na przykład w niezawodne systemowe podesty do szalunków. Sprawdzą się w większości zadań.

Nie mniej ważna jest konserwacja szalunków i wszystkich związanych z nim elementów, aby służyły bez przeszkód przez długi czas, zapewniając pełne bezpieczeństwo.

Szalunki a bezpieczeństwo pracy to podstawowe zagadnienie budowlane, o którym zawsze trzeba pamiętać. Każdy konstruktor powinien wziąć sobie te rady do serca!